AAA
Co nowego w sprawie kas fiskalnych dla lekarzy?
data: poniedziałek, 28 czerwiec 2010
Opinia projektu Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11.05.2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (w zakresie dotyczącym lekarzy - podatników)
przedstawiona przez doradcę podatkowego.
Alicja Czyszek
doradca podatkowy KANCELARIA PODATKOWA
nr wpisu 09532
www.doradcaczyszek.pl
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
adres siedziby: 84-100 Puck, ul. Hallera 15/10, tel. (058) 67534163; 602 590 370 e-mail: biuro@doradcaczyszek.pl
Opinia projektu
Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11.05.2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących
(w zakresie dotyczącym lekarzy - podatników)
W praktyce nie jest możliwe, aby w ustawach uregulować wszystkie zagadnienia, również zagadnienia prawa podatkowego. Powoduje to konieczność korzystania z upoważnień ustawowych. Art. 92 ust. 1 Konstytucji określa warunki jakim powinno odpowiadać upoważnienie ustawowe. Upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia pełni funkcję ściśle wykonawczą w stosunku do ustawy. Przepisy wykonawcze muszą pozostawać w związku merytorycznym i funkcjonalnym w stosunku do rozwiązań ustawowych. Rozporządzenie jest legalne, jeśli służy realizacji ustawy i mieści się w zakresie spraw przekazanych przez nią do uregulowania, odpowiada „merytorycznej treści dyrektywy”, której wykonaniu przepisy rozporządzenia mają służyć.
Generalną zasadą ustawową jest, że każdy „podatnik VAT czynny” oraz „podatnik VAT zwolniony” dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych jest obowiązany do ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących - art. 111 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Ustawa przewiduje możliwość zwolnienia niektórych podatników z tego obowiązku.
Obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2009 r., Nr 224, poz. 1797 z póź zm.) zostało wydane na podstawie przepisów art. 111 ust. 1 pkt 3 i pkt 8, który miał następujące brzmienie; minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia może zwolnić na czas określony niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, uwzględniając specyfikę wykonywania niektórych czynności oraz uwarunkowania obrotu gospodarczego niektórymi towarami.
W dniu 16 lipca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącego zwolnienia podatników z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, uznał, że upoważnienie ustawowe zawiera przepisy nieostre, nieprecyzyjne i w konsekwencji niedookreślone w takim stopniu, że nie można ustalić, jakie kryteria powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu podmiotów i czynności podlegających zwolnieniu z obowiązku z art. 111 ust. 1 ustawy.
Obecnie obowiązujące upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia, na podstawie którego został przygotowany projekt, brzmi art. 111 ust. 8:
„Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa. Przy wydawaniu rozporządzenia minister właściwy do spraw finansów publicznych uwzględnia:
1) wielkość i proporcje sprzedaży zwolnionej od podatku w danej grupie podatników;
2) stosowane przez podatników zasady dokumentowania obrotu;
3) możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
4) konieczność zapewnienia realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, przy uwzględnieniu korzyści wynikających z ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz faktu zwrotu podatnikom przez budżet państwa części wydatków na zakup tych kas;
5) konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczania podatku, w tym właściwego ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego;
6) konieczność zapewnienia kontroli prawidłowości rozliczania podatku;
7) konieczność przeciwdziałania nadużyciom związanym z nieewidencjonowaniem obrotu przez podatników.”
Czy projekt z dnia 11.05.2010 r. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących spełnia przesłanki legalności, czy uwzględnia kryteria wymienione w upoważnieniu ustawowym do wydania powyższego rozporządzenia?
Czy projekt, który nie przewiduje zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących dla podatników VAT zwolnionych i obejmuje tym obowiązkiem lekarzy - prowadzących działalność gospodarczą, odpowiada „merytorycznej treści dyrektywy”?
Pierwsza wytyczna dotycząca treści aktu podustawowego wskazuje, że Minister wydając rozporządzenie powinien uwzględnić wielkość sprzedaży zwolnionej. Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje zwolnienia podmiotowe (art. 113 zwolnienia ze względu na wartość sprzedaży) i przedmiotowe (art. 43 zwolnienia ze względu na przedmiot opodatkowania). Przesłanka ta jest bardzo racjonalna ze względu system podatkowy i normę ogólną zawartą w art. 111 ust. 1 ustawy, przy użyciu kas rejestrujących ewidencjonowany jest obrót i kwoty podatku należnego. Podatnik dokonując sprzedaży zwolnionej może zaewidencjonować tylko obrót. Podatek należny nie występuje u „podatników VAT zwolnionych”.
Lekarze - podatnicy, wykonujący usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej są zwolnieni z podatku od towarów i usług, zgodnie z projektem rozporządzenia nie będą jednak zwolnieni z ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas rejestrujących.
Trzecia wytyczna ustawowa dotyczy możliwości techniczno-organizacyjnych, zatem Minister wydając rozporządzenie powinien uwzględnić warunki i charakter wykonywanych usług. Specyfika wykonywania zawodu lekarza polega na tym, że zawsze na pierwszym miejscu będzie obowiązek wobec pacjenta, a w dalszej kolejności będą obowiązki wobec fiskusa. W sytuacji związanej z awarią kasy rejestrującej lub jej braku w nagłych medycznych przypadkach lekarz - podatnik zostanie postawiony w sytuacji, w której zachowa się niezgodnie z którąś norm. Normy prawa podatkowego nie mogą być w kolizji z normami wykonywania zawodu społecznie bardzo ważnego, o ugruntowanej hierarchii ważności spraw od wieków.
Czwarta wytyczna nakazuje uwzględnienie interesu budżetu państwa, w związku ze zwrotem podatnikom rozpoczynającym ewidencjonowanie przy użyciu kas rejestrujących wydatków na zakup urządzeń. Podatnicy, którzy rozpoczynają ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od podatku należnego kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas zgłoszonej na dzień rozpoczęcia ewidencjonowania w wysokości 90% jej ceny zakupu, nie więcej jednak niż 700 zł.
Jeżeli obowiązek rozpoczęcia ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas fiskalnych dotyczy „podatników VAT zwolnionych”, wówczas zwrot kwot należnych następuje bezpośrednio z budżetu państwa na wniosek podatnika na jego rachunek bankowy. Jeżeli sytuacja ta będzie dotyczyła „podatników VAT zwolnionych” - lekarzy, budżet państwa wypłaci stosowne kwoty każdemu, kto rozpocznie zgodnie z obowiązującymi przepisami i przy zachowaniu warunków do zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas, w zamian nie uzyskując do budżetu zwiększenia wpływów z podatku od towarów i usług. Budżet państwa w związku z ewidencjonowaniem sprzedaży usług medycznych nie zwiększy wpływów z tytułu podatku od towarów i usług ani o złotówkę.
Piąta i szósta wytyczna dotyczą tylko tych podatników, u których występuje podatek należny. Realizacja tych dyrektyw nie dotyczy „podatników VAT zwolnionych”, gdyż nie ma potrzeby zapewnienia prawidłowości rozliczeń i kontroli prawidłowości rozliczeń podatku tam, gdzie podatek należny nie występuje.
Grupa zawodowa lekarzy, prowadząc działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wykonuje usługi na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, wykonuje usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej. Usługi te są usługami zwolnionymi przedmiotowo na podstawie art. 42 ust 1 pkt 2 ustawy. Z reguły, więc podatnik - lekarz jest „podatnikiem VAT zwolnionym”, nie prowadzi ewidencji VAT, związanej ze sprzedażą, w której wykazywałby kwoty podatku należnego.
Objęcie obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, grupy zawodowej lekarzy - podatników jest w rażącej sprzeczności z „merytorycznymi treściami dyrektywy” ustawowej, w szczególności z pierwszym i czwartym punktem art. 111 ust 8 ustawy.
Minister Finansów wydając rozporządzenie, będące aktem prawa powszechnie obowiązującym, powinien realizować treści państwa prawa wynikające z art. 2 Konstytucji i podatnikom w podobnej sytuacji podatkowoprawnej stwarzać podobną sytuację w zakresie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Niestety projekt omawianego rozporządzenia nie realizuje tej przesłanki. Na uwagę zasługuje fakt, że czynności zwolnione przedmiotowo z podatku od towarów i usług w zakresie usług finansowych i ubezpieczeniowych zostały wymienione w projekcie omawianego rozporządzenia jako zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Podsumowując, objęcie obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących grupy zawodowej lekarzy - podatników nie spełnia przesłanek legalności, gdyż nie uwzględnia kryteriów wymienionych w upoważnieniu ustawowym do wydania rozporządzenia. Ponadto pozostaje w sprzeczności z jedną z podstawowych norm konstytucyjnych jaką jest państwo prawa.
Alicja Czyszek,
15 czerwca 2010 r.
dodał
Rafał Kiełkowski
