ProMedico PS Pismo Śląskiej Izby Lekarskiej w Katowicach wrzesień 2018 nr 252

Pro Medico • wrzesień 2018 20 Sam fakt zorganizowania Konferencji oraz jej temat „Opiniowa- nie sądowo-lekarskie z punktu widzenia medyka i prawnika” świadczy o tym, że problem z opiniami jest i to niemały. Kodeks postępowania karnego w art 193 par.1 wskazuje, że: „jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, zasięga się opinii biegłego lub biegłych.” Należy zatem zapytać, co oznacza pojęcie„wiadomości specjalnych”? Ogólna definicja mówi, że „są to wiadomości przekraczające ogólnodostępną w danym społeczeństwie wiedzę w zakresie określonej dziedziny”. Można zatem przyjąć, że o posiadaniu wiadomości specjalnych nie musi decydować wykształcenie lecz „odpowiednia” wiedza w tej dziedzinie. Co za tym idzie, biegłym może być każda osoba, o której wiado- mo, że posiada odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie. W Pol- sce biegły może być powołany z tzw. listy biegłych, które są pro- wadzone przez sądy lub doraźnie (ad hoc). Zaznaczyć należy, że organ powołujący biegłego nie posiada żadnych narzędzi do oceny kwalifikacji osób starających się o wpis na listę biegłych. Podstawowe wymogi to: - osoba korzystająca z pełni praw obywatelskich i cywilnych - ma ukończone 25 lat - posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne z danej dziedziny - daje rękojmię należytego wykonania funkcji biegłego - wyraża zgodę na ustanowienie jej biegłym. Można zatem wnioskować, że biegłym może zostać każdy, kto tylko ma chęć nim zostać i zgłosi swoją kandydaturę. Zdarza się, że wpis na listę biegłych jest traktowany jako sposób podniesie- nia swojego statusu zawodowego, czemu sprzyja brak narzędzi weryfikacyjnych. Skutki tak niedoskonałej weryfikacji odczuł każdy, kto miał do czynienia z niedobrze napisaną opinią. O tym m.in. mówili prelegenci na wspomnianej konferencji. Zespół ds. opiniowania sądowo-lekarskiego w sprawach odpo- wiedzialności zawodowej i karnej ŚIL zrealizował: – w 2016 r. 32 wnioski prokuratury regionalnej, okręgowej i wydziałów kar- nych sądów rejonowych o powołanie biegłych, – w  2017 r. 78 wniosków, w pierwszej połowie 2018 r. ok. 30. Najczęściej spotykane błędy w opiniach, na które zwracano uwa- gę to: – opinie zbyt ogólnikowe i/lub wykraczające poza zakres opinio- wanej sprawy – opinie napisane niezrozumiałym dla stron językiem – nieuporządkowane pod względem logicznym i nieprzejrzyście sformowane wnioski – wypowiadanie się co do winy (jak wynika z opinii prawników, jest to największy problem związany z opinią). Problemy te pojawiają się coraz częściej, ponieważ z różnych powodów wielu lekarzy dysponujących nie tylko wiedzą teore- tyczną, ale i praktyczną, nie chce podejmować się roli biegłego. Na ich miejsce natomiast wkroczyli inni, którzy podejmują się pisania opinii „szybko i tanio”. Są to lekarze, albo firmy, które nie dają gwarancji merytorycznej jakości wydanej opinii. Śląska Izba Lekarska podjęła więc szereg działań, znając te pro- blemy oraz trudności organów procesowych w pozyskiwaniu biegłych. Od kilu lat organizowane są w naszej Izbie kursy dla biegłych. Należy wyraźnie powiedzieć, że nie jest to „kurs biegłych”, czyli uczący pisania opinii. Adresowany jest do osób, które już są bie- głymi. Celem tego kursu jest poznanie przepisów dotyczących praw, obowiązków i statusu biegłego. Warto podkreślić, że takie rozwiązanie jest proponowane w nowej ustawie o biegłych. Szkolenie cieszy się dużym zainte- resowaniem lekarzy zajmujących się opiniowaniem w szerokim KONFERENCJE Opiniowanie sądowo-lekarskie z punktu widzenia medyka i prawnika Krótkie podsumowanie IV Śląskiej Konferencji Medyczno-Prawnej Opinia biegłego powinna być środkiem dowodowym, a nie źródłem problemów. Systemowa kontrola jakości pracy biegłych w naszym kraju jest iluzoryczna, a brak zmian ustawowych w tym zakresie nie sprzyja poprawie sytuacji. O tym, że z opi- niami mamy problem, świadczą wypowiedzi uczestników czerwcowego spotkania, które odbyło się 8 czerwca 2018 r., na Wydziale Prawa i Administracji UŚ. W sesji medycznej z wykładem „Technika a błąd lekarski” wystąpił prof. Aleksander Sieroń. Fot. Justyna Koziarz