17 / 40
15
Pro Medico
•
grudzień 2015/styczeń 2016
konferencja "Dehumanizacja medycyny"
Non tacere!
10 października br. w Domu Lekarza w Katowicach odbyła się konferencja „Dehu-
manizacja medycyny”, zorganizowana przez Śląską Izbę Lekarską i Oddział Ślą-
ski Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich, pod honorowym patronatem
ministra zdrowia prof. dr hab. n. med. Mariana Zembali, ks. Arcybiskupa Wiktora
Skworca, metropolity katowickiego oraz dr. n. med. Jacka Kozakiewicza, prezesa
Okręgowej Rady Lekarskiej w Katowicach i dr n. med. Elżbiety Kortyczko, prezes
Oddziału Śląskiego Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich.
Zarówno podczas wykładów, jak i pane-
lu dyskusyjnego podjęto istotną próbę
zdiagnozowania zjawiska dehumanizacji
w szerokim aspekcie życia społecznego, ze
szczególnym uwzględnieniem medycyny.
Dehumanizacja oznacza bowiemm.in.
„urze-
czowienie”
i pacjenta i jego lekarza, który
staje się tylko
„narzędziem”
, służącym do
naprawy defektów psychofizycznych u cho-
rego, pracuje w coraz większym pośpiechu,
wyznaczanym przez algorytmy, w potopie
biurokratycznych wymogów.
Lekarzowi – wg języka administracyjnego:
„świadczeniodawcy”
, rozliczanemu głównie
z „
wyników finansowych”
wobec
„świadcze-
niobiorcy”
, coraz trudniej wypełniać najwyż-
sze standardy etyczne, jakie wiążą się z tym
zawodem: dobro chorego najwyższym pra-
wem.
Zjawisko dehumanizacji zagrażawięcwspół-
czesnej medycynie, zagraża przede wszyst-
kim pacjentom. Współczesna medycyna
– podkreślali wykładowcy – nie może być
głównie „
działalnością handlową”
, na której
końcu jest zysk.
„Biznes jest moralnie neutral-
ny, medycynamusi byćmoralna, zgodna z po-
rządkiem etycznym”
. W odczłowieczonym,
zdehumanizowanym świecie dominuje biz-
nes, wtedy relacja lekarz – pacjent zastępo-
wana jest„dokonaniem transakcji”, podejście
indywidualne – podejściem statystycznym,
zaufanie – nieufnością, przejrzystość – ta-
jemnicą (handlową).
Jak to ujął prof.
JanDuława
w swoimwykła-
dzie
„z perspektywy biznesowej tezy etyczne
brzmią anachronicznie”.
Tymczasem to one
są i powinny zostać fundamentem relacji le-
karz – chory.
Konferencja odbyła się przy pełnej sali, pre-
zes ORL
Jacek Kozakiewicz
z satysfakcją
odnotował obecność nie tylko znakomitych
gości, jak np. ówczesnego ministra zdrowia
prof.
Mariana Zembali
, który wziął udział
Wykładowcy:
Ks. dr hab. n. teolog. Antoni Bartoszek
dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Prof. dr hab. n. med. Jan Duława – kierownik naukowy konferencji
kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Kliniki i Oddziału Chorób Wewnętrz-
nych i Metabolicznych SUM, prorektor ds. nauki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
Dr hab. n. human. Danuta Krzyżyk
adiunkt w Katedrze Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej na Uniwersytecie Śląskim
w Katowicach, członek Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii
Nauk, przewodnicząca Zespołu Ortograficzno-Onomastycznego Rady Języka Pol-
skiego, członek Koła Współpracowników Zespołu Języka Religijnego Rady Języka
Polskiego
Ks. dr hab. ArkadiuszWuwer
adiunkt w Katedrze Teologii Moralnej i Katolickiej Nauki Społecznej na Uniwersytecie
Śląskimw Katowicach
Moderator panelu –
dr hab. n. med. Jarosław Markowski
przewodniczący Komisji ds. Etyki Lekarskiej ORL w Katowicach
Uczestnicy panelu:
prof. Jan Duława, ks. Krzysztof Tabath, dr Elżbieta Kortycz-
ko, dr Jacek Kozakiewicz, prof. Zygmunt Woźniczka, prof. Marian Zembala,
doc. Jarosław Markowski
.
również w panelu dyskusyjnym, czy prof.
Tadeusza Sławka
, z uwagą słuchającego
wykładów, ale i wielu młodych słuchaczy.
Wszyscy uczestnicy podkreślali znakomite
przygotowanie i wysoki merytoryczny po-
ziom wykładów, konferencja odbiła się też
szerokimechemmedialnym.
ODSŁONADRUGA:
KOMUNIKACJAMEDYCZNA
„
Patologie języka zwykle poprzedzają patolo-
gie społeczne i polityczne”
– to jedna z wielu
ważkich tez, jakie padły podczas Konferencji
„Dehumanizacja medycyny”. Język fałszuje
rzeczywistość, bo kiedy lekarz
„wykonuje
grupę świadczeń wyodrębnionych w przedsię-
biorstwiepodmiotuleczniczego”
staje się tylko
urzędnikiem, a chory, któremupomaga – tyl-
ko jego klientem. Frazeologia i leksykologia
wpływają na nasze poznanie, postrzeganie
zjawisk i ich interpretację. Sprowadzenie le-
karzy niemal wyłącznie do roli „podmiotów
świadczących usługi”, kieruje więc punkt
ciężkości ku finansom, rozliczeniom, eko-
nomii, jakby dla ukrycia prawdziwego zna-
czenia słów „pomoc chorym”, „szpital” czy
„poradnia”. To ewidentny przykład niebez-
piecznego zjawiska, jakim jest zdehumanizo-
waniemedycyny.Temu tematowi poświęciła
swój, rozpoczynający debatę, wykład dr hab.
n. hum.
Danuta Krzyżyk
, a jej postulat „
po
pierwsze nie milczeć, gdy (…) osłabia się
wartość słowa
”, stał się przewodnimhasłem
dyskusji.
GrażynaOgrodowska
Uczestnicy panelu dyskusyjnego: od lewej: prof. Jan Duława, ks. Krzysztof Tabath, dr Elżbieta
Kortyczko, dr Jacek Kozakiewicz, prof. Zygmunt Woźniczka, prof. Marian Zembala, doc. Jaro-
sławMarkowski.
ciąg dalszy na str. 16
fot.: Joanna Wójcik