Pro Medico
•
wrzesień 2014
12
ciąg dalszy na str. 21
media
apel
W licznych wystąpieniach do ministra
zdrowia organizacje zrzeszające pacjen-
tów, Rzecznik Praw Obywatelskich, Hel-
sińska Fundacja Praw Człowieka oraz
towarzystwa naukowe podnoszą, iż do-
stępność do skutecznego leczenia bólu
jest w Polsce daleko niezadowalająca,
pacjenci niepotrzebnie cierpią ból, który
można byłoby w sposób skuteczny uśmie-
rzyć, stosując dostępne i bezpieczne
technologie lekowe. Powzięte przez Mi-
nisterstwo Zdrowia działania w obszarze
polityki lekowej spowodowały zniesienie
bariery cenowej w dostępie do nowo-
czesnych opioidowych leków przeciwbó-
lowych. W ostatnich latach obniżyły się
ceny tych leków w sprzedaży hurtowej,
a objęta refundacją wysokość dopłaty pa-
cjentów w dystrybucji aptecznej osiągnę-
ła poziom akceptowalny społecznie (wiele
preparatów wydawanych bezpłatnie lub
za odpłatnością ryczałtową). Uproszczo-
no skomplikowany tryb zaopatrywania
lekarzy w specjalne druki recept na leki,
posiadające kat. dostępności „Rpw” oraz
zniesiono konieczność ich wypisywania
na specjalnych drukach recept, tzw. recep-
tach różowych. Obecnie w przypadku le-
ków posiadających kat. dostępności„Rpw”
recepta jest wystawiana na druku w kolo-
rze białym. Jest to długo oczekiwana zmia-
na, która spotkała się z zadowoleniem śro-
dowisk lekarskich oraz pacjentów, którzy
w związku z wyróżniającym kolorem re-
cepty na silne środki przeciwbólowe czuli
się stygmatyzowani i często z tego powo-
du niechętnie realizowali recepty.
Istnieje zjawisko nadmiernej preskrypcji
niesteroidowych leków przeciwzapal-
nych i niewystarczające zastosowanie
opioidowych leków przeciwbólowych,
co wydaje się wynikać z nadmiernej oba-
wy lekarzy przed wywołaniem jatrogen-
nego uzależnienia.
(…) Niezwykle istotne jest zastosowanie
leku adekwatnego do potrzeb pacjenta-
z odpowiednią częstością, we właściwej
dawce i z uwzględnieniem stosunku po-
tencjalnych korzyści zdrowotnych do ry-
zyka stosowania. Niestety w rodzimej
praktyce klinicznej zauważamy niepo-
kojące zjawisko nadmiernej preskrypcji
niesteroidowych leków przeciwzapalnych
i niewystarczające zastosowanie opioido-
wych leków przeciwbólowych, co wydaje
się wynikać z nadmiernej obawy lekarzy
przed wywołaniem jatrogennego uza-
leżnienia. Nie sposób pominąć też silnie
ugruntowanych kulturowo lęków i nega-
tywnych postaw wobec terapii niesłusznie
nazywanej „narkotycznymi lekami”, które
wpływają istotnie na decyzje terapeutycz-
ne lekarzy.
Wiedza na ten temat, uwzględniająca za-
sady wyboru leku, możliwości wystąpie-
nia objawów niepożądanych i sposobów
im zapobiegania jest niezbędna, aby za-
pewnić właściwą kontrolę bólu przy moż-
liwie najmniejszych skutkach ubocznych.
Nadmierne obawy przed ryzykiem zwią-
zanym z zastosowaniem leków opioido-
wych w zwalczaniu bólu – zarówno wśród
pacjentów, jak i środowiska lekarskiego,
uniemożliwiają wykorzystanie ich poten-
cjału w leczeniu przeciwbólowym.
Polska jest dziś jednym z krajów o niskim
zużyciu leków opioidowych w Europie.
Jestem przekonany, że jedynie czynne
i nieustające zaangażowanie opinio-
twórczych Autorytetów zawodowych –
o co niniejszym wnoszę – przyczyni się
do zniwelowania tych różnic i zapew-
nieniawłaściwej terapii przeciwbólowej
polskim pacjentom, zgodnie ze świato-
wymi standardami praw człowieka oraz
medycyny opartej na faktach.
Z up. Ministra Zdrowia
Podsekretarz Stanu
Igor Radziewicz-Winnicki
możliwość pełnego przedstawienia sprawy z perspektywy szpita-
la. W takiej sytuacji możemy prezentować tylko to, co z pewnością
tych praw nie naruszy i deklarować jednocześnie, że w toku postę-
powania wyjaśniającego będziemy wmiarę możliwości na bieżąco
o wszystkim informować.
– Co radziłaby Pani dyrektorom jednostek ochrony zdrowia,
lekarzom tam pracującym, w sytuacji, gdy są oblegani przez
media? Co jest lepsze: milczenie i odmowa komentarza czy
próby odpierania zarzutów, by powstrzymać wydanie wyroku
przez media?
– W sytuacji kryzysowej błędem jest niemówienie niczego, bo
pozostawia to pole do nadinterpretacji. Po obecnych moich do-
świadczeniach jestem przekonana, że w miarę możliwości trzeba
od początku być otwartym dla mediów i informować je na tyle
szczegółowo, na ile jest to możliwe, ale zawsze zgodnie z praw-
dą i wiedzą na każdym etapie. To minimalizuje ryzyko niedomó-
wień i zbyt szybkiego stawiania wyroków opartych na domysłach
i stanowisku tylko jednej strony. Wizerunek jest wartością bardzo
cenną i delikatną. Pracuje się na niego latami, a można go zepsuć
w bardzo krótkim czasie. W sytuacjach szczególnie trudnych po-
lecam zasięgnięcie wiedzy u profesjonalistów, którzy pomogą
w usprawnieniu procesów komunikacji.
Media wydały na nas wyrok
Leczenie bólu – kampania
Ministerstwa Zdrowia
Dostępność do skutecznego leczenia bólu jest w Polsce daleko niezadowalająca
* 8.08. 2014 r. PrezydiumNRL wystosowało Apel do lekarzy i lekarzy dentystów o zapew-
nienie pacjentom skutecznego zwalczania bólu (
)
* Według danych z 2010 r. roczne zużycie leków opioidowych per capita (w przelicze-
niu na ekwiwalent morfiny) wyniosło w Polsce 28,3 mg. W Niemczech było to 398,9 mg,
w Szwecji 189,7 mg, w Czechach 89,1 mg, a na Słowacji 74,3 mg. Gorzej od Polski wypa-
dła tylko Białoruś, gdzie zużycie to wyniosło 4,3 mg.
* Zgodnie z rekomendacjami WHO, opioidy przyjmowane doustnie powinny odgrywać
kluczową rolę w leczeniu bólu o nasileniu od średniego do silnego. Paracetamol, kwas
acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stosowane indywidual-
nie oraz opioidy o słabym działaniu (np. tramadol, kodeina), zwykle nie są skuteczne
w przypadku bólu o nasileniu od średniego do silnego (cyt. za medexpress.pl).
ciąg dalszy ze str. 11
